Sayı : 22702888-305.03.01-E.1607439 13.09.2020

Konu : Trüf Mantarı Hasadı İle Satış Usul ve

Esasları

BÜTÜN TEŞKİLATA

TAMİM NO: 7319

Bilindiği üzere, Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve Planlaması ile Üretim ve

Satış Esaslarını düzenleyen 302 Sayılı Tebliğ 25/02/2016 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe

girmiştir. Bu Tebliğ ile odun dışı orman ürünlerinin üretim ve satışı konusunda uyulması

gereken esaslar belirlenmiştir.

Ehil olmayan kişilerce, tekniğinden uzak kalınarak bilinçsizce, trüfün sürekliliğini

sekteye uğratacak şekilde, arama ve hasat yapılması, hem orman ekosisteminde, hem de trüfün

ekonomik değerinde, kayıplara sebep olmaktadır. Bu sebeple, mantarların özellikle de trüf

mantarlarının hasadında çalışacak toplayıcıların ehil olması önemlidir.

Tuber cinsine ait üyeler, genellikle odunsu bitkilerle mikoriza meydana getirirler.

Dolayısıyla bu mantarlar çoğunlukla ormanlık alanlarda bulunmaktadır. İşte bu sebeple orman

idaresince her yıl, trüfün yaşam döngüsü ve bu hassas dengenin korunması konusunda

farkındalık oluşturmak ve de bu mantarların kültüre alınarak trüf mantarı yetiştiriciliğini teşvik

etmeyi amaçlayan eğitim toplantıları düzenlenmektedir. Bu tür toplantılara devam etmek

faydalı olacaktır.

Ülkemizde makromantar çalışmaları 1852 yılına kadar geriye gitmesine rağmen, Tuber

cinsi mantarlar üzerindeki çalışmalar ise daha yenidir. Tuber cinsi toprak altında gelişimini

sağlayan askomisetlerden olup mikoriza oluşturan bir cinstir. Sahip oldukları aroma, lezzet ve

nadir olmalarından dolayı, ticari olarak değerli türleri bulunmaktadır. Tuber magnatum Picco,

1. melanosporum Vitt., T. aestivum Vitt. ticari değeri olan en önemli türlerdendir. Bu mantar

türleri dünyanın en değerli ve pahalı besinleri arasında gösterilmektedir.

Bu bağlamda, koruma-kullanma dengesi içinde bu mantarların sürekliliğini sağlayacak

faydalanmanın yürütülmesi maksadıyla iş bu Tamim düzenlenmiştir.

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Tamim ülkemizin sahip olduğu trüf mantarı zenginliğinin

koruma-kullanma dengesi içinde 302 Sayılı “Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve

Planlaması ile Üretim ve Satış Esasları Tebliği” temel ilkeleri ve kriterlerine uygun olarak, trüf

mantarlarından faydalanma usul ve esaslarını düzenler.

Tanımlar

MADDE 2-Bu tamimde yer alan;

1. a) Baston: cm genişliğinde ve 10 cm

uzunluğunda metal ve en az bir kenarı topraktaki kökleri kesebilecek şekilde keskin olarak

yapılmış toprak kazı aracını,

1. b) Bölge müdürlüğü: Orman Bölge Müdürlüğünü,
2. c) Genel Müdürlük: Orman Genel Müdürlüğünü,

ç) Gen koruma alanı: Bir türün genetik çeşitliliğini doğal ortamında (in-situ)

korunması amacıyla yönetilen doğal meşcereleri,

1. d) İşletme müdürlüğü: Orman İşletme Müdürlüğünü,
2. e) İşletme şefliği: Orman İşletme Şefliğini,
3. f) Miselyum: Mantar hücrelerinin uç uca dizilerek oluşturdukları ipliksi yapıların

(hiflerin) bir araya gelmesiyle oluşan yapıyı,

1. g) Orman idaresi: Orman Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra teşkilatını,

ğ) Simbiyoz: Birlikte ortak ilişki içinde yaşayan bitki ile mantarın bundan faydalandığı

yaşam biçimini,

1. h) Trüf: Bitki kökleri ile simbiyotik ilişkisi olan yumru şeklindeki toprakaltı

mantarını,

ı) Trüferi: Trüf mantarı yetiştirilmek maksadıyla dikimle oluşturulan meşçereyi,

1. i) 302 Sayılı Tebliğ: Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve Planlaması ile Üretim

ve Satış Esasları Tebliğini, ifade eder.

Ticari maksatla toplanacak trüf mantarları

MADDE 3- (1) Devlet ormanlarından, taze ve/veya dondurulmuş olarak veya konserve

1. şekilde işlenerek tüketilmek maksadıyla, sadece aşağıdaki trüf türlerinin toplanmasına izin

verilebilir.

1. a) Tuber magnatum İtalyan beyaz trüf mantarı,
2. b) Tuber melanosporum Kışlık siyah trüf mantarı,
3. c) Tuber brumale Kış trüf mantarı,

ç) Tuber aestivum Vitt. (Syn. Tuber uncinatum Chat.) Yazlık siyah trüf mantarı,

1. d) Tuber borchii Beyazımtırak trüf mantarı,
2. e) Tuber maculatum Benekli trüf,
3. f) Tuber macrosporum Düzgün yüzeyli siyah trüf mantarı,
4. g) Tuber mesentericum Yaz trüf mantarı.

2) Yukarıdaki ticari trüf türlerinin makroskobik ve mikroskobik özellikleri, Ek 1’de

gösterilmiştir.

3) Trüf türlerinin teşhisinde şüphe veya tereddüt olması durumunda, türün teşhisi

maksadıyla, Ek-1’de gösterilen özelliklere göre, sporların mikroskobik analizleri, Üniversiteler

veya Araştırma Merkezlerince yapılır ve bir belge ile onaylanır.

Gen koruma ve verim artırıcı tedbirler

MADDE 4- (1) Aşağıdaki işlemler, verim artırıcı ve iyileştirme faaliyetleri olarak

kabul edilir.

1. a) Trüf aşılı fidan dikilmesi,
2. b) Trüf türlerini geliştirmeye yönelik ormanın silvikültür bakımlarının yapılması,
3. c) Alanda ot alma, trüfün simbiyoz ilişkide olduğu ağaçların budanması, toprak

yüzeyinde malçlama yapılması,

ç) Yaban hayatının girmesini önleyici nitelikte alanın çitle çevrilmesinin yapılması,

1. d) Trüf alanlarında verim artırıcı trüf mantarı spor takviyelerinin yapılması,
2. e) Yüzeysel erozyonu önlemek için eğimin fazla olduğu yerlerde; zeminde çapraz

hendeklerin açılması ve lüzumu halinde bu hendeklerin yenilenmesi, düz arazilerde ise yüzey

sularının drenaj edilmesi ile gerekli görülen diğer benzeri müdahalelerin yapılması,

1. f) Farklı trüf türlerinin sporlarının yetişme ortamında kolayca yayılmasını sağlayacak

ilave tedbirlerin alınması.

2) İyileştirme çalışmaları, bir proje dâhilinde gerçekleştirilir.

3) Trüf türünün yayılış gösterdiği alanlar, Genel Müdürlük tarafından gen koruma alanı

olarak ayrılabilir.

Suni olarak oluşturulan trüf alanları (trüferi)

(1) Toprak, iklim, coğrafi, jeolojik ve biyolojik koşullar MADDE 5– dikkate alınarak

trüf yetiştirmek maksadıyla uygun şartları taşıyan ormandaki boş alanlar trüf aşılı fidanlarla

ağaçlandırılır.

2) Dikilecek mikorizal fidanların kararlaştırılmasında, yöreye uygun konak ağaç türleri

tercih edilir.

3) Fidanlar, yetiştirmek istediğimiz trüf mikorizaları ile kolonileştirilmiş çok sayıda

trofik (besleyici) kök içeren iyi gelişmiş bir kök sistemine sahip olmalıdır. Başka herhangi bir

trüf türünden mikoriza bulunmamalıdır.

4) Ağaçlandırma çalışmalarında, bir sertifika ile belgelendirilmiş olan trüf aşılı fidanlar

kullanılır. Fidanlar sertifikalı değilse, dikimden önce, fidan kalitesini ve mikorizal durumunu

doğrulamak için, nitelikli bir laboratuvarda mutlak surette analizi yapılır.

5) Ağaçlandırma çalışmaları Ek-2’deki dizpozisyona göre hazırlanacak Trüf Mantarı

Üretim Amaçlı Ağaçlandırma Uygulama Projesi Ön Etüd Raporuna uygun olarak

gerçekleştirilir.

Doğal yada suni olarak oluşturulan trüf alanlarının çok yıllık satışı

MADDE 6- 31.08.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 30. Maddesi,

20.03.2015 tarih 29301 sayılı Orman Ürünlerinin Satış Usul Ve Esasları Hakkında

Yönetmelik, 29303 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği,

25.02.2016 tarihli Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve Planlaması ile Üretim ve Satış

Esasları hükümlerine göre beş yıllık süreleri geçmemek üzere çok yıllık satış yapılabilir.

Satış yapılan yükleniciler bu tamimin 4. Maddesinde ifade edilen verim artırıcı

tedbirleri İdarenin gözetimi altında yapabilirler.

Çok yıllık satışa konu edilen trüf alanlarında trüf toplayıcıları, üretim başlangıç ve bitiş

tarihleri dahilinde olmak kaydı ile faydalanmaya konu ürünün güvenliği, günlük toplama

faaliyetlerinin verimliliği ve değer kayıplarının asgariye indirilmesi için geçici nitelikteki

çadır, karavan vb. barınaklarda kalabilirler.

Trüf mantarı hasadında uyulması gereken esaslar

(1) Devlet ormanlarında doğal olarak bulunan MADDE 7- trüf mantarlarının

toplanması, Genel Müdürlükce her yıl belirlenen bedellerle hesap edilecek bir ücrete ve orman

idaresinin iznine tabidir.

2) Bu izin işlemleri 4. ve 5. Maddelere göre, ağaçlandırılan ve / veya rehabilite edilen

alanlarda, Orman Kanununun Ek 12. Maddesine göre; diğer alanlarda ise, Orman Kanunun 37.

Maddesine göre tarife bedeliyle, ayrıca 302 Sayılı Tebliğde belirlenen usul ve esaslara (Üretim

işçiliği müşteriye ait olmak üzere açık artırmalı satış, çok yıllık üretim işçiliği müşteriye ait

olmak üzere açık artırmalı satış) uygun olarak gerçekleştirilir.

3) Devlet ormanlarında trüf mantarı aranması ve toplanması için verilebilecek azami

izin (toplayıcı) sayısı, orman idaresince yapılan envanter çalışmaları ile öngörülen faydalanma

miktarına; aynı alanda verilecek izinlerin dönüşüm süresi ise, trüfün tekrar yenilenmesine

imkân veren faktörler için gerekli olan süreye göre belirlenir.

MADDE 8- (1) Trüf Avcıları için Orman Kanununun Ek 12. ve 40. Maddesindeki

öncelik sırasına göre ve ürün bedelinin peşin olarak tahsil edilmesi şartıyla 9. Maddenin 1.

fıkrasının bentlerinde belirtilen türlere ait hasat takvimi dönemlerinde geçerli olmak üzere

302 Sayılı Tebliğ ekindeki İzin Belgesi düzenlenir.

2) Trüf mantarı toplayıcısının yaşı 18’den küçük olamaz.

3) Ürün bedeli; trüf toplanması istenen alanda tespit edilmiş olan faydalanma

miktarının müracaat eden toplayıcı sayısına bölünmesiyle bulunan miktarın, her yıl Orman

Genel Müdürlüğünce belirlenen tarife bedeli ile çarpılması suretiyle hesap edilir.

Toplama zamanı ve takvimi

MADDE 9- (1) Trüf mantarı toplanmasına aşağıda belirtilen dönemlerde izin verilir.

1. a) 1 Eylül ile 31 Aralık arasında (122 gün) Tuber magnatum,
2. b) 15 Kasım – 15 Mart tarihleri ??arasında (122 gün) Tuber melanosporum,
3. c) 1 Ocak ile 15 Mart arasında (74 gün) Tuber brumale,

ç) 1 Mayıs ile 30 Kasım arasında (214 gün) Tuber aestivum,

1. d) 1 Ekim ile 31 Aralık arasında (92 gün) Syn. Tuber uncinatum,
2. e) 1 Aralık ile 30 Nisan arasında (137 gün) Tuber borchii, maculatum,
3. f) 1 Eylül ile 31 Aralık arasında (122 gün) Tuber macrosporum,
4. g) 1 Eylül ile 31 Ocak’a arasında (153 gün) Tuber mesentericum.

2) Genel Müdürlük, trüf mantarı varlığının korunmasını ve geliştirilmesini sağlamak

maksadıyla, toplama zaman çizelgesi ve toplama yöntemleri ile denetimin usul ve esasları

konusunda gerektiğinde değişiklikler yapabilir.

3) Bölge müdürlüğü, iklimsel ve koruma gibi sebeplerle hasat takviminde geçici

düzenlemeler yapabilir.

4) Bölge müdürlüğü, trüf miselyumu ile ağaçların kökleri arasındaki ekosistemi

olumsuz yönde etkileyen biyotik veya abiyotik faktörlerin vuku bulduğu yerlerde trüf

mantarlarının toplanmasını yasaklayabilir.

Trüf araması, toplama metodu, toplama miktarı, muhafazası ve taşınması ile trüf

ekoturizmi

(1) Arama, bir veya en fazla iki sertifikalı köpek MADDE 10- yardımıyla yapılır ve

kazıya metal bir uca sahip baston kullanımı ile en fazla 50 cm derinliğe kadar izin verilir.

2) Trüf mantarlarının çıkarılması için açılan delikler, bu delikten çıkarılmış toprakla

derhal doldurulur ve zemin düzleştirilir.

3) Toplayıcılara bireysel olarak günlük maksimum toplam 5 kilogram hasat yapmasına

izin verilir. Gün içerisinde toplanan trüf mantarı türü birden fazla ise bu limitin aşılması 1

kilograma kadar tolere edilebilir.

4) Üçüncü maddede belirlenen limit, toplanacak Tuber aestivum (syn. T. uncinatum)

türü için uygulanmaz.

MADDE 11- (1) Hasadı yapılan trüf mantarları topraktan çıkarılınca pamuklu bir bez

torbada muhafaza edilir.

2) Trüf dış ortamda çabuk bozulduğundan normal hava koşullarında bekletilmez. Bu

sebeple bekletilmeksizin taze olarak tüketilmesi tavsiye edilir. Buzdolabında ise, +2 – +4

derecede nemlendirilmeden saklandığı takdirde 3 hafta raf ömrü vardır.

3) Bu nedenle av dönüşü toplanan mantarlar, izni veren işletme şefliğinde tartılarak,

nakliye tezkeresine bağlanır.

MADDE 12- (1) İzin verilen devlet ormanlarında, ekoturizim faaliyetleri kapsamında,

trüf arama turları düzenlenebilir.

2) Trüf arama tur grubunun başında bulunacak rehberlerde, bu Tamimde belirlenen

belgelere ve izne sahip olma ve en az iki yıl süre ile trüf avcılığı yapmış olma şartı aranır.

3) Bir trüf avcısının rehberliğinde, trüf arama turuna katılacak grup, 6 (altı) kişiden

fazla olamaz.

4) Bu tür ekoturizm etkinliğinde, bu Tamimde yazılı tüm usul ve esaslar uygulanır.

Eğitim ve bilimsel amaçlar için trüf toplama

MADDE 13- (1) Üniversite ve Araştırma Enstitüsü gibi kurumlar, eğitim ve bilimsel

amaçlar için, herhangi bir zamanda yapılacak başvuru üzerine, orman idaresinden izin

alınması şartıyla, 2. Maddede sayılmayan türler de dahil olmak üzere, 6. Maddede belirlenen

zaman takvimine bağlı kalmaksızın, trüf toplayabilir.

2) Başvuru, söz konusu araştırmadan sorumlu kişilerin isimlerini, toplama yerini,

toplama adedi, toplama kilosu ve süreyi içermelidir.

Faydalanmaya ayrılan alanların sınırlandırılması.

MADDE 14- üzerine 302 Sayılı

Tebliğ usul ve esasları çerçevesinde trüf alanlarını tespit ederek, “Faydalanma Planları” ile trüf

toplanacak alanların sınırlandırılmasını ve faydalanma miktarını belirler.

Trüf köpeği, kazı aracı ve trüf avcısının ekipmanları

MADDE 15- (1) Bu mantarların aranmasında kullanılacak köpekler, cins ve trüf arama

ve çıkarma konusunda eğitimli olmalıdır.

2) Trüf arama köpeklerinin cinsi ve arama konusunda eğitimli olduğu, STK, kurum

yada kuruluşlardan alınacak bir sertifika ile belgelendirilir.

3) Orman köylüleri talepleri halinde, sertifikalı trüf köpeği temini için Orman ve Köy

İlişkileri Dairesi Başkanlığınca orman köylüsüne verilen kredi desteklerinden yararlanabilir.

MADDE 16- (1) Köpeğin belirlediği noktada yapılacak kazıda, baston adı verilen kazı

aracı kullanılır.

2) Baston sağlam ve hafif olmalı; bastonun ucu, ok, dikdörtgen, bayrak, mızrak veya

düz bir şekilde olabilir. Uzun saplı olduğu için bu kazı aracı, avcı için bir destek çubuğu

olarak da kullanılır.

MADDE 17- (1) Trüf aramaya gitmek doğaçlama yapılan bir etkinlik değildir. Bu iş

bir hobi veya meslek dahilinde yapılmaktadır. Bunun için aşağıdaki temel ekipmanlar

kullanılır.

1. Sırt çantası, pamuklu bez torba ve su matarası,

b.Yürüyüş ayakkabısı veya bot, özel trüf avcı yeleği, eldiven, yağmurluk ve kafa

lambası

1. Hidrojen Peroksit ve zehirlenme kiti’nin de içinde olduğu ilk yardım çantası

ç. Pusula, Altimetre, GPS, Dürbün ve bölgenin haritaları,

1. Çok amaçlı bıçak ve / veya mantar bıçağı,
2. Köpek tasma kayışı ve Ultrasonik köpek düdüğü,
3. Köpeklere ödül için yiyecekler. (bisküviler, salam vb.)

Yasaklar

MADDE 18- (1) 3. Maddenin 1. fıkrasında sayılanlar dışındaki diğer trüf türlerinin

toplanması yasaktır.

2) Orman idaresinden gerekli izni almadan, trüf aramak ve hasat yapmak yasaktır.

3) Aşağıda belirlenen faaliyetler yasaktır.

1. Trüf mantarı hasat dönemi boyunca, faydalanma alanlarındaki toprağın, makine veya

işçi ile işlenmesi,

1. Trüf mantarının izin verilen dönemler dışında ve henüz olgunlaşmamış trüflerin

toplanması,

1. Mantarı çıkarmak için açılan deliklerin doldurulmadan açık bırakılması

ç. Yaban hayvanları (domuz vs.) veya ikiden fazla köpek ile arama faaliyeti yapılması,

1. Gün batımından sonra ve şafaktan önce, gece saatlerinde trüf mantarı aranması ve

toplaması.

4) Trüf avı çalışmaları esnasında tüfek vb. ateşli silah bulundurmak yasaktır.

5) İşletme müdürlüğü tarafından misel bulaştırılmış fidanlarla sun’i olarak oluşturulan

trüferilerden ve trüfün geliştirilmesi için rehabilite edilen alanların tesisinden itibaren en az 6

(altı) yıl süreyle; bunların dışındaki ağaçlandırma ve/veya gençleştirme sahalarında ise,

tesisten itibaren 15 (onbeş) yıl süreyle trüf mantarı hasadı yasaktır.

6) Statüsü devam ettiği müddetçe trüf gen koruma alanları ve yaban hayatı geliştirme

sahalarında, trüf hasadı yasaktır.

7) Bu tür alanlar, her erişim noktasından görülebilecek bir mesafede ve yükseklikte

uyarı tabelalarıyla işaretlenir.

İdari yaptırımlar

(1) Bu Tamimde yer alan kuralların herhangi bir şekilde MADDE 19- ihlali halinde,

ilgili mevzuatta belirtilen suçlar için adli makama bildirme yükümlülüğü saklı kalmak

kaydıyla; ürüne el koyulur ve aynı zamanda 6831 Sayılı Orman Kanununa göre, işletme şefi

tarafından idari para cezasıyla cezalandırılır.

2) Ayrıca 2872 Sayılı Çevre Kanununa göre idari para cezası verilmesi için ilgili

makamlara bildirilir.

3) İzin almadığı veya orman içinde bir hizmeti olmadığı halde, trüf köpeği ve

ekipmanları ile orman içinde görülenler, orman idaresi yetkililerince orman dışına çıkarılır.

Denetleme ve eğitim

MADDE 20– (1) Bu Tamim hükümlerinin uygulamasına ilişkin denetimler; orman

idaresince yapılır.

2) Orman idaresince, trüfün yaşam döngüsü ve ekosistemin hassas dengesini koruma

konusunda farkındalık oluşturmak ve ticari değeri olan mantarların kültüre alınarak trüf

mantarı yetiştiriciliğini teşvik etmeyi amaçlayan eğitim toplantıları düzenlenir.

Talimatlar

MADDE 21- Devlet ormanlarında, trüf mantarlarının aranması, hasadı, yetiştirilmesi

ve/veya iyileştirilmesi ve satışıyla alakalı yapılacak iş ve işlemler bu Tamime göre

yapılacaktır.

Gereğini önemle rica ederim.